آشنایی با اصول سرمایش در گلخانه | سیستم خنک کننده گلخانه

اگر گرما گیاه شما را نکشد، عدم تعادل دما قطعاً میزان تولید را کاهش خواهد داد. از این رو استفاده از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی اهمیت بالایی دارد. با این حال خرید این سیستم‌ها با این قیمت‌های سرسام آور کار ساده‌‌ای به نظر نمی‌رسد. اگر به دنبال خرید یک سیستم سرمایش گلخانه‌‌ای با عمر بالا هستید، توصیه می‌کنم تا انتها همراه ما بمانید.

انواع سیستم‌های سرمایش گلخانه‌‌ای

هر گیاه نیازمندی‌های خاص خود را دارد. هر گیاه میزان مشخصی از حرارت را می‌تواند تحمل کند. فردی که تمایل به تاسیس گلخانه دارد، با گیاهانی که در گلخانه خود رشد می‌دهد آشنایی کامل دارد. از این رو به طور کلی دو نوع سیستم سرمایش گلخانه‌‌ای داریم.

سرمایش غیرفعال (Passive Cooling)

سرمایش غیرفعال از روش‌های قدیمی سرمایش گلخانه‌‌ای است. این روش مبتنی بر جا به جا کردن هواست. اساس کار آن نیز روی اختلاف دمای خارج گلخانه و داخل آن می‌باشد. این روش به طور کلی در دو حالت اجرا می‌شود: سایه اندازی و جا به جایی هوا به روش‌های مختلف از جمله استفاده از فن ها.

سایه انداز (Shade Cloth)

سایه انداز‌ها در واقع نوعی پرده هستند. پرده‌هایی که از نفوذ بیش از اندازه نور خورشید جلوگیری می‌کنند. بگذارید با یک حقیقت علمی این موضوع را بیشتر شرح دهیم. سیاره زهره با اینکه نسبت به سیاره عطارد فاصله بیشتری از خورشید دارد، گرم‌تر از عطارد است. علت این پدیده وجود نوعی گاز در جو سیاره زهره است. این گاز اجازه خروج گرما از سیاره را نمی‌دهد. این در حالی است که عطارد فاقد جو است. بنابراین نور خورشید به این سیاره برخورد می‌کند اما بدون اینکه اثری از خود به جا بگذارد خارج می‌شود. عمده کاربرد سایه اندازها نیز به همین شکل است. سایه اندازها در تابستان همانند جو سیاره زهره با کمی تفاوت عمل می‌کنند. آن‌ها اجازه نفوذ بیش از اندازه نور خورشید از ابتدا نمی‌دهند. با این کار گیاهان کمی خنک‌تر می‌شوند. اما سایه اندازهای امروز کارهای بیشتری انجام می‌دهند.

سایه اندازهای امروزی!

سایه اندازهای آلومینومی دو منظوره علاوه بر سایه اندازی در تابستان، در شب‌های زمستان نیز از خروج گرما جلوگیری می‌کند. همانطور که می‌دانید هوای گرم سبک‌تر از هوای سرد است. از این رو زودتر بالا می‌رود. این سایه بان‌ها از خروج هوای گرم از بالای گلخانه جلوگیری می‌کنند. هنگام خرید سیستم سایه انداز باید به نکات بسیاری توجه کنید. باید به یاد داشته باشید سیستم باز و بسته کردن پرده‌ها یک سیستم رفت و برگشتی است. این سیستم توسط یک موتور سه فاز و گیربکسی قوی کنترل می‌شود. این سیستم دارای ریل‌های دندانه دار بلندی است که پرده روی آن سوار می‌شود. این ریل‌ها زمانی که در کنار لوله‌های کشنده قرار می‌گیرند، وظیفه جا به جایی پرده را بر عهده می‌گیرند. یکی از مشکلاتی که در سیستم‌های سایه انداز قدیمی مشاهده می‌شد، افتادگی یا به اصطلاح شکم دادگی این سیستم‌ها بود. سیستم‌های به روز از سیم‌های پلی اتیلنی استفاده می‌کنند. این سیم‌ها در طول حرکت سایه بان و به موازات یکدیگر با فاصله مساوی قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که برای گلخانه‌‌ای با مساحت حدودی 5000 متر مربع، سیستم سایه بانی با یک موتور و یک گیربکس کافی است. اگر مساحت گلخانه شما کوچک است از روش‌های دیگری نیز می‌توانید استفاده کنید. اندود کردن و پوشش شیری رنگ گلخانه از جمله راه‌های دیگری است که می‌تواند کمی از نور خورشید را منعکس کند.

تهویه و جابجایی هوا (Ventilation)

این سیستم معمولاً با استفاده از پنکه‌های دیواری و سقفی راه اندازی می‌شود. یکی از اصول مهم هنگام راه اندازی این سیستم در نظر داشتن میزان خروج هواست. سیستم شما باید بتواند طی یک دقیقه هوای کل گلخانه را تهویه کند. با این حال بسیاری این اصل را نادیده می‌گیرند. در صورتی که یک گلخانه مکانیزه راه اندازی کرده باشید، می‌دانید که می‌توانید از پنجره‌های سقفی قابل باز و بسته شدن استفاده کنید. این پنجره‌ها دارای مکانیزمی شامل ریل، چرخ دنده و لوله‌های انتقال قدرت هستند. وظیفه کنترل نیروی این پنجره‌ها نیز برعهده موتور و گیربکس سه فاز بسیار قوی آن است. در راه اندازی سیستم تهویه‌‌ای، نکته مهم این است که پنجره‌هایی که در جهت وزش باد قرار دارند، با زاویه کمتری نسبت به پنجره‌های واقع در خلاف جهت وزش باد باز شوند. بسیاری از این سیستم در کنار پنکه‌های سقفی و دیواری استفاده می‌کنند. با این کار به سادگی می‌توان یک جریان هوای مطلوب ایجاد کرد. از جمله اهداف راه اندازی سیستم‌های تهویه‌‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. جا به جایی هوای داخل و خارج گلخانه
2. تهیه دی اکسید کربن موردنیاز برای عملیات فتوسنتز
3. ایجاد تعادل در میزان رطوبت گلخانه

سرمایش فعال (Active Cooling)

از دیگر نام‌های سیستم سرمایش فعال می‌توان به سرمایش تبخیری (Evaporating Cooling) اشاره کرد. اصل کار این سیستم بر مبنای جذب حرارت موجود در هوا هنگام تبخیر رطوبت از سطوح است. از این رو می‌توان نتیجه گرفت که در این روش تبخیر آب از سطوح مصنوعی درون گلخانه موجب کاهش دمای گلخانه می‌شود. از جمله مزایای سرمایش فعال نسبت به سرمایش غیر فعال، کاهش دمای محسوس‌تری است که سیستم سرمایش فعال به همراه می‌آورد. با این حال لازم به ذکر است که سیستم سرمایش فعال براساس نحوه تبخیر آب به دو شیوه سیستم پد و فن و سیستم خنک کننده مه پاش تقسیم می‌شود.

سیستم فن و پد (Fan and Pad System)

به طور معمول در مناطق خشک و نیمه خشک از این روش استفاده می‌شود. سیستم کلی به این شکل است که پدهای سلولزی به صورت عمودی روی دیوارهای عرضی یا طولی گلخانه نصب می‌شوند. زیر این پدها قاب‌هایی فلزی وجود دارد که می‌تواند آب اضافی پد را خارج کند. این قاب‌ها که معمولاً از جنس آلومینوم هستند؛ آب اضافی را به مخزن هدایت می‌کنند. آب درون مخزن با استفاده از پمپ روی پدها ریخته می‌شود. در مقابل پدهای مرطوب فن‌هایی قرار گرفته‌‌اند که هنگام کار هوا را از میان لایه‌های این پدها عبور می‌دهد. پدها با عبور دادن هوا از میان لایه‌های متخلخل خود موجب خنک شدن هوا می‌شوند. هنگام راه اندازی این سیستم، پدها از اهمیت بالایی برخوردار هستند. جنس این پدها معمولاً از صفحات مشبک مقوایی سلولزی و پوشالی است. در مدل‌های قدیمی این پدها می‌توان پوکه‌های صنعتی را نیز مشاهده کرد.

نحوه نگهداری از سیستم فن و پد

ورود هوا به جدار پد سلولزی گلخانه یکی از مهم‌ترین مواردی است که می‌تواند بازدهی سیستم شما را کاهش دهد. بهتر است حریم لازم برای ردیف‌های کشت در ابتدا و انتهای خطوط کاشت رعایت شود. چرا که در صورتی که این مورد را رعایت نکنید، گیاهان دچار تنش سرمایی می‌شوند. به یاد داشته باشید هوای خنک شده نیز به طور مرتب باید تخلیه شود. در غیراینصورت هوای اطراف سطوح مرطوب به تدریج اشباع می‌شود. در این حالت سیستم به طور کلی کارایی خود را از دست می‌دهد.

سیستم خنک کننده مه پاش

در این سیستم نیز نیازمند تبخیر آب هستیم. با این تفاوت که در سیستم خنک کننده مه پاش آب با فشار زیاد خارج می‌شود. قطرات ریز آب در هوا پخش می‌شوند. این قطرات ریز با تبخیر شدن می‌توانند دمای گلخانه شما را کاهش دهند. بسیاری استفاده از سیستم خنک کننده مه پاش را توصیه می‌کنند. چرا که این سیستم علاوه بر کاهش دما، می‌تواند نیاز به آبیاری شما را نیز کمتر کند. از سوی دیگر اگر گیاهان آپارتمانی در گلخانه خود دارید، این گیاهان را شاداب‌تر جلوه می‌کند. همچنین موجب جلوگیری از پژمرده شدن گیاه خواهد شد. در این سیستم تحت فشار بالا آب به نازل‌هایی ارسال می‌شود. نکته مهم درباره نازل هاست، این نازل‌ها باید دهانه‌های بسیار ریزی داشته باشند. همچنین به صورت منظم باید نازل‌ها را تمیز کنید. چرا که هر گونه گرفتگی در دهانه‌های نازل‌ها می‌تواند کارایی سیستم را با مشکل مواجه کند.

نگهداری از سیستم خنک کننده مه پاش

نوع آب و سیستمی که استفاده می‌کنید در میزان نگهداری از سیستم شما تاثیر بسیاری دارد. با این حال می‌توان گفت سیستم‌های مه پاش فشار پایین (کمتر از 5 پی سی آی) نسبت به فشار بالا (بیشتر از 200 پی سی آی) نیاز به نگهداری کمتری دارند. از سوی دیگر نوع آب در این سیستم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو توصیه می‌شود پیش از ورود آب به سیستم، از فیلترهای آب استفاده کنید. آب‌های شهری و به طور کلی اکثر آب‌هایی که می‌توانید به کار بگیرید، دارای ذرات شن و ماسه یا املاح بسیار ریز هستند. این املاح به سادگی می‌توانند در سیستم شما رسوب گذاری کنند. این رسوب‌ها در نهایت باعث گرفتگی نازل‌ها خواهند شد. به طور کلی بهتر است از فیلترهایی استفاده کنید که توانایی جدا کردن ذرات تا 5 میکرون را دشته باشند. همچنین هر هفته باید کیفیت آب از نظر تشکیل رسوب‌های کربنات برسی شود. بهتر است فشار سنج و پمپ‌های آب را نیز هر هفته بازرسی کنید. اگر به دنبال بیشترین بازدهی هستید، توصیه می‌شود نازل‌ها را هر روز از نظر گرفتگی برسی کنید.

خرید تجهیزات سرمایش گلخانه

نکات بسیاری هستند که هنگام خرید این تجهیزات باید در نظر گرفت. اما مهم‌ترین نکته کیفیت و اعتماد به فروشنده است. فروشگاه اینترنتی نیکاسان یکی از فروشگاه‌هایی است که این محصولات را با بهترین کیفیت به شما عزیزان ارائه می‌کند. نیکاسان آماده است تا انواع لوازم سرمایشی گرمایشی، تجهیزات ساختمانی، تجهیزات تهویه مطبوع و لوازم جانبی این قطعات را با بهترین کیفیت و از معتبر‌ترین برندها به شما عزیزان عرضه کند.